آموزش زبان انگلیسی به کودکان
آموزش زبان انگلیسی به کودکان؛ راهی دشوار و در عین حال لذت‌بخش
فعالیت‌های آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم (ESL) یا زبان خارجی (EFL) برای کودکان در مهدکودک، دروس پیش‌دبستانی با محتوای انگلیسی و تمرینات جذاب و سرگرم‌کننده برای کودکان به یکی از جنبه‌های مهم آموزش زبان خارجی و به ویژه زبان انگلیسی در سراسر جهان و به خصوص کشور ایران تبدیل شده است. در بسیاری از کشورها، یادگیری زبان انگلیسی به عنوان یک زبان خارجی در پیش‌دبستانی به یکی از پرطرفدارترین و مهم‌ترین ترندهای روز بدل شده است و بسیاری از خانواده‌ها کودکان خود را به مهدکودک‌های دوزبانه یا آموزشگاه‌هایی می‌سپارند تا فرزندانشان از سنین کم با زبان انگلیسی آشنا شوند.
البته، محتوا، پیش زمینه دروس پیش‌دبستانی و راه‌های انتقال دانش با استفاده از فعالیت‌های زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم (یا خارجی) از سنین مهدکودک و محیط‌های اجتماعی به کودکان آموزش داده می‌شود. روش‌ها، تکنیک‌ها و ابزارهای آموزش زبان بی‌شمار هستند؛ مهدکودک‌های بین‌المللی اغلب از «روش غوطه‌وری» به عنوان اصلی‌ترین روش آموزش زبان به کودکان استفاده می‌کنند و بسیاری از مهدکودک‌های خصوصی، از متدهای آموزش زبان خارجی به کودکان استفاده می‌کنند و زبان‌های مختلف را به کودکان یاد می‌دهند. استفاده از روش‌ها ورویکردها به کشور بستگی دارد.
آموزش زبان انگلیسی به کودکان ۴ ساله در مهدکودک
بعضی مردم خیلی مطمئن نیستند شروع یادگیری یک زبان جدید برای فرزندانشان در سنین پایین ( ۳ تا ۶ سالگی) کار درستی است یا نه و برخی معتقدند وقتی می‌خواهیم آموزش زبان انگلیسی به کودکان را از سنین کم شروع کنیم، فشار زیادی به آنها وارد کردیم، ولی این مسئله واقعا اشتباه است. این موضوع مدت‌ها قبل از نظر علمی ثابت شده است که کودکان در سنین کم، توانایی زیادی در یادگیری هر تعداد مهارت و کسب اطلاعات متفاوت دارند، به خصوص وقتی صحبت از زبان دوم مطرح باشد. علاوه بر این، ثابت شده کودکانی که زبان دوم را در سنین کم یاد می‌گیرند (در مقایسه با کودکانی که فقط یک زبان بلد هستند)، نیم‌کره‌های مغز فعال‌تری دارند و در یادگیری دروس دیگر در مدرسه هم با مشکلات کمتری مواجه خواهند شد.
یادگیری زبان دوم؛ زمان مناسب برای شروع
بسیاری از مدرسانی که تدریس زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم یا زبان خارجی در مهدکودک را آغاز می‌کنند، به این فکر می‌کنند که آموزش به این گروه از کودکان چقدر راحت است. اما خیلی زود متوجه می‌شوند این کار اصلا ساده نیست. زبان‌آموزان جوان و کم‌سن و سال باید به یادگیری علاقمند شوند، و باید توجه آنها جلب شود. باید به طور دائم ذهن آنها را درگیر یادگیری کرد و این کار با استفاده از انیمیشن‌های جذاب، شعرهای شاد یا فعالیت‌ها و تمرین‌های متنوع برای کودکان اتفاق میفتد.
امروزه، اینترنت بستر مناسبی برای پیدا کردن منابع نامحدود بازی‌ها، شعر‌ها، ملودی‌ها و سایر فعالیت‌های یادگیری زبان انگلیسی است، اما اکثر مواقع نمی‌توانیم زمان درست برای شروع و پایان یادگیری را انتخاب کنیم.
بازی‌های انگلیسی برای کودکان
بازی‌های انگلیسی برای آموزش زبان به کودکان بسیار بامزه و سرگرم‌کننده هستند!
در بعضی از مهدکودک‌ها که مدرسان آنها گویشور بومی نیستند، کودکان معمولا به دو گروه تقسیم می‌شوند: آن‌هایی که ۳ یا ۴ سال دارند و برنامه درسی و متدهای متفاوتی برای آنها اجرا می‌شود و گروه دیگر گروه ۵ یا ۶ ساله‌ها هستند که فعالیت‌های آموزشی مختلفی برای آنها به کار گرفته می‌شود.
آموزش زبان انگلیسی به کودکان ۳ تا ۴ سال در مهدکودک محدود به فعالیت‌های مبتنی بر حرکت، بازی‌کردن، آواز خواندن و شادی است. برای کودکان ۵ تا ۶ سال می‌توان از متدهای متفاوتی برای آموزش زبان استفاده کرد و از میان آنها می‌توان به قصه‌گویی، نقش‌آفرینی و تکنیک‌های نمایشی اشاره کرد. بازی و دروس پیش‌دبستانی و فعالیت‌های سرگرم‌کننده آموزش زبان، ابزارهای ابتدایی برای یادگیری زبان دوم/ خارجه هستند و گرامر، لغت و تسلط روی مهارت‌های زبان انگلیسی در مرحله بعد قرار دارند.
فعالیت‌های آموزشی برای کودکان پیش‌دبستانی
تعداد زیادی محتوا و فعالیت‌های مختلف برای آموزش زبان انگلیسی به کودکان پیش‌دبستانی وجود دارد که مدرسان می‌توانند از آنها استفاده کنند. دقیقا همین قسمت است که خلاقیت مدرس شکوفا می‌شود و مهارت آنها در تدریس لازم و ضروری به نظر می‌رسد. کودکان دوست دارند انواع مختلفی از جلوه‌های بصری را ببینند؛ پوسترها، فلش‌کارت‌ها، تصاویر، ویدیوها، کتاب‌های مصور، دیکشنری‌های تصویری و حتی انیمیشن‌های مختلف از جمله مواردی هستند که به جلب توجه و حفظ علاقه کودک به یادگیری زبان کمک می‌کند.
بهترین روش آموزش زبان انگلیسی به کودکان تولید یک محتوای دست‌ساز و مبتنی بر خلاقیت مدرس است. کودکان دوست دارند در فعالیت‌های سرگرم‌کننده، تمرین‌ها و حرکات فیزیکی شرکت کنند و به صورت گروهی کاری انجام بدهند. کارت تبریک (عید/ تولد) یا هواپیمای کاغذی از جمله مواردی هستند که کودکان عاشق آنها می‌شوند و میتواند یکی از بهترین گزینه‌های یادگیری زبان باشد.
فعالیت‌های آموزش زبان انگلیسی؛ پاسخ فیزیکی کامل (TPR)
الزامات آموزش زبان انگلیسی با روش پاسخ فیزیکی کامل (Total Physical Response) در مهدکودک یا محیط‌های یادگیری زبان انگلیسی، یکی از مهم‌ترین روش‌های آموزش زبان انگلیسی (یا به قول بعضی از زبان‌شناسان، رویکرد) است.
روش پاسخ فیزیکی کامل یکی از مهم‌ترین رویکردهای آموزش است که میتواند در موقعیت‌های مختلف مورد استفاده قرار بگیرد و کودکان هنگام یادگیری زبان با این روش واقعا سرگرم می‌شوند و تفریح می‌کنند. این روش به کودکان کمک می‌کند لغات را با ربط دادن آنها به حرکات، حواس، الزامات و دستورالعمل‌ها، زبان کلاس و حتی قصه‌گویی یاد بگیرند. این روش میتواند با آواز خواندن و شادی هم ترکیب شود. ترانه‌های انگلیسی و ملودی‌های مادرانه باید در تمام مراحل و زمینه‌های آموزش زبان برای کودکان مورد استفاده قرار بگیرد.
فعالیت‌های آموزش زبان در مهدکودک
بسیاری از والدین و مدرسان زبان به این مسئله فکر می‌کنند که چه دروس یا فعالیت‌هایی می‌توانند برای کودکان جذاب‌تر باشند و یادگیری آنها بهتر اتفاق بیفتد. در اولین برنامه درسی آموزش زبان انگلیسی به کودکان، موضوعات درسی باید نسبتا ساده و عمومی باشند. مادامی که بتوانید فعالیت‌های مرتبط با زبان انگلیسی سرگرم‌کننده و بامزه نگه باشد، کودکان شما زبان را فرا خواهند گرفت.
باید با بازی‌های ساده برای کودکان شروع کنید و از طریق آنها و با تمرین و تکرار، لغات را به آنها یاد بدهید.
مثال: از کودکان بخواهید وسط کلاس روی زمین بنشینند و چشمانشان را با دستشان بپوشانند (و به آنها هشدار بدهید چشم‌ها را بسته نگه دارند). شیئی را انتخاب (یک سیب پلاستیکی یا یک مداد) و آن را در جایی از کلاس مخفی کنید. برای مثال اگر مداد قرمز را جایی پنهان کردید، به زبان انگلیسی از کودک بخواهید مداد قرمز را پیدا کند. این کار را با اشیای مختلف انجام دهید تا کلمات در ذهن کودک بمانند و بدانند هر شئ به زبان مقصد چه نامی دارد.
زمینه دروس پیش‌دبستانی و فعالیت‌های آموزش زبان انگلیسی
سلام و خداحافظی کردن
Hello! Good morning! Good afternoon! Good evening! Good night! Goodbye!
برای آموزش سلام کردن می‌توانید روی در کلاس بزنید و بگویید:
Hello! Is there anybody home?
و برای خداحافظی کردن دستتان را تکان بدهید و بگویید:
Goodbye!
بازی «روز و شب» را در کلاس اجرا کنید. از این بازی می‌توانید برای آموزش کلمات متضاد در زبان انگلیسی (morning/evening، summer/winter، summer/winter و غیره) استفاده کنید. همیشه به کودکان توضیح بدهید چرا این بازی را انجام می‌دهید و قوانین بازی را به خوبی برای آنها توضیح بدهید. برای مثال بگویید:
“we sit down when we say evening because we are tired after a long day and we stand up when we say morning because then we get up from bed ready to live the day”
«وقتی گفتیم عصر همه با هم روی زمین می‌نشینیم، چون بعد از یک روز طولانی خسته‌ایم. وقتی گفتیم صبح همه از جای خود بلند می‌شویم چون از خواب بیدار شدیم و برای یک روز جدید آماده هستیم.»
حواستان باشد لحن و آهنگ کلامتان باید موزیکال باشد، چون در این صورت کلمات راحت‌تر به خاطر سپرده می‌شوند!
رنگ‌ها
به زبان‌آموزان کودک خود، ۱۱ رنگ را یاد بدهید:
Yellow, red, blue, green, orange, pink, black, white, grey, pink, purple
برای آموزش رنگ‌ها به کودکان می‌توانید از فلش‌کارت یا اشیای مختلف با رنگ‌های متنوع استفاده کنید.
- مدادرنگی‌ها را بردارید و اسم هر کدام از رنگ‌ها را بگویید. بعد از کودکان بخواهید بعد از شما اسم رنگ‌ها را تکرار کنند. یادتان باشد، در کلاس کودکان هزاران بار تمرین و تکرار وجود دارد.
- مدادها را بردارید و از کودکان بخواهید اسم رنگ مداد را بگویند یا شیئی را بردارید و از او بخواهید اسم رنگ را به زبان انگلیسی بگوید.
اعداد
اعداد ۱ تا ۲۰، بهترین و مهم‌ترین اعداد برای آموزش به کودکان هستند. اول از همه به کودکان یاد بدهید اعداد ۱ تا ۱۰ را بشمارند و وقتی آنها را به طور کامل یاد گرفتند، اعداد ۱۰ تا ۲۰ را به آنها یاد بدهید.
از فلش‌کارت‌ها استفاده کنید. عدد را به حروف و عدد در دو طرف کارت بنویسید و بازی‌های اعداد با فلش‌کارت را از اینترنت پیدا و در کلاس پیاده کنید. اگر می‌خواهید با فلش‌کارت اعداد را به کودکان یاد بدهید، یکی از حالت‌های آن (عدد یا حروف) را به او نشان بدهید و از او بخواهید عدد را بگوید یا با انگشتانش نشان بدهد.
می‌توانید اعداد و رنگ‌ها را با هم ترکیب کنید و با یک تیر، دو نشان بزنید و هم رنگ‌ها را با آنها تمرین کنید، هم اعداد را به آنها یاد بدهید. برای مثال می‌توانید ۳ آبی یا ۵ قرمز داشته باشید و بگویید:
Three is blue.
Five is red.
اعضای خانواده
Mother – Mum
Father – Dad
Brother
Sister
Grandfather – grandpa
Grandmother – grandma
در این کلاس درباره نسبت‌های فامیلی و دو کلمه baby و family با کودکان صحبت کنید.
- از نقاشی‌ها و فلش‌کارت‌ها استفاده کنید
- درباره خانواده صحبت کنید
- از کودکان بخواهید اسم والدین، خواهر یا برادرشان را بگویند
- از آنها بخواهید اعضای خانواده‌شان را روی کاغذ نقاشی کنند
اعضای بدن
اعضای بدن را با این روش تدریس کنید:
- جلوی کلاس بایستید. به قسمت‌های مختلف بدن اشاره کنید و آن را با صدای بلند به کودکان بگویید:
Hair, head, face, eyes, eyebrows, eyelashes, ears, cheeks, nose, mouth/lips, teeth, chin, neck, shoulders, arms/hands, fingers, belly, legs, knees, toes, back
- از روش پاسخ فیزیکی کامل (TPR) استفاده کنید:
Show me your head/shoulders
یا از او بخواهید کارهایی که شما می‌خواهید را روی بدن خودش نشان بدهد:
I wash my hair/face/teeth…I brush my hair.
- از آنها بخواهید قسمت خاصی از بدن را که کشیدن آن ساده است، روی کاغذ یا تخته بکشند، از فلش‌کارت‌ها یا نقاشی استفاده کنید
حیوانات
اسامی حیوانات اهلی و وحشی را با استفاده از محتوا و فعالیت‌های آموزش زبان انگلیسی به کودکان یاد بدهید. اگر عروسک حیوانات یا مجسمه آنها را دارید، از آنها استفاده کنید و از کودکان بخواهید اسم آنها را با صدای بلند تکرار یا صدای آن حیوانات را تقلید کنند. فهرستی از صداهای حیوانات را برای خودتان تهیه کنید و هر بار یکی از آنها را اجرا کنید و از بچه‌ها بخواهید نام حیوان را بگویند.
از ملودی‌های مادرانه درباره این موضوع استفاده کنید و از کودکان بخواهید ترانه‌های مختلف درباره حیوانات را بخوانند و با آن حرکات فیزیکی حیوان مورد نظر را تقلید کنند.
خانه؛ منزل و اسباب خانه
Roof, chimney, wall, window, door.
Bedroom, bathroom, living-room, kitchen.
- می‌توانید کلماتی مثل موارد زیر را به آنها یاد بدهید:
Bed, chair, table, curtains, basin, towel…etc.
اول از همه به کودکان کلمات ابتدایی و ساده را یاد بدهید و بعد دانش لغات را با تدریس وسایل و اسباب دیگر گسترش بدهید.
- یادتان باشد! نمی‌توانید هر ساعت یک کلمه به آنها یاد بدهید و از آن گذر کنید، بلکه همیشه باید کلمات قبلی را هم با آنها مرور و تکرار کنید و لازم نیست تمام کلمات را در یک جلسه به آنها آموزش بدهید.
- کلمات را به آرامی و با تکرار زیاد به آنها یاد بدهید. از ملودی و لحن آهنگین استفاده کنید و از بازی و فلش‌کارت هم استفاده کنید.
در آشپزخانه؛ غذا، میوه‌ها و سبزیجات
این کلمات را به آرامی و با تکرار فراوان به کودکتان یاد بدهید. آموزش این کلمات زمان‌بر هستند و باید حوصله کنید. از تصاویر و کتاب‌های رنگ‌آمیزی برای آموزش میوه‌ها، سبزیجات و غذاها استفاده کنید. حتی می‌توانید تعدادی میوه یا سبزی را به کلاس بیاورید و با آنها جلوه‌های بصری ایجاد کنید.
لباس‌ها
هر کلمه‌ای که می‌خواهید آموزش بدهید انتخاب کنید و آنها را با اسامی چهار فصل ترکیب کنید. از محتوا و فعالیت‌های مختلف برای آموزش این قسمت استفاده کنید و از کودکان بخواهید لباس‌هایی را که به تن دارند به انگلیسی نام ببرند.
آب و هوا و اجرام آسمانی
Sun, moon, cloud, rain, thunder, snow, snowflakes, stars.
این کلمات را با اسامی زمان‌های مختلف روز ترکیب کنید:
Morning, afternoon, evening.
Autumn, winter, spring, summer.
اگر کودکان هیچکدام از کلماتی را که به آنها یاد می‌دادید، بلد نبودند، ابتدا آنها را به زبان مادری نام ببرید و بعد انگلیسی آن را یاد بدهید.
این کلمات را با ملودی به آنها یاد بدهید:
Rain, rain, go away, come again another day!
با کلمه «باران»، کلمه «چتر» را هم به آنها یاد بدهید.
طبیعت
یک کاغذ سفید به کودکان بدهید و از آنها بخواهید موارد زیر را بکشند:
Sun, cloud, bird, tree, flower, ladybug, butterfly
یک معمای ساده طرح کنید و منتظر جواب باشید:
”What’s in the sky;
it’s not a cloud,
it’s not a bird,
but in winter and summertime, it keeps us warm?”
(The sun)
یا
”What is it that flies in
the air and
we know it’s not a bird or a plane?”
(Butterfly)
سوالات رایج
- آموزش زبان انگلیسی به کودکان از چه سنی باید شروع شود؟
عده‌ای فکر می‌کنند آموزش زبان انگلیسی به کودکان از سنین پایین اشتباه است و باعث می‌شود فشار زیادی روی کودک باشد. اما تحقیقات ثابت کرده‌اند آموزش زبان از سنین ۳ تا ۶ سال بهترین زمان است.
- روش TPR چیست؟
روش پاسخ فیزیکی کامل یکی از بهترین و مهم‌ترین روش‌های آموزش زبان انگلیسی به کودکان است که در آن با استفاده از روش‌هایی برای درگیر کردن کل بدن، می‌توانید لغات و مباحث دیگر را به کودک آموزش بدهید.
- بهترین راه آموزش زبان انگلیسی به کودکان چیست؟
بهترین روش آموزش زبان انگلیسی به کودکان که در اکثر مهدکودک‌ها و موسسات بین‌المللی استفاده می‌شود، روش «غوطه‌وری» یا قرار دادن کودک در محیطی است که تماما از زبان انگلیسی پر شده است.
بسیار خوب، این هم مقاله‌ای جامع و کامل درباره آموزش زبان انگلیسی به کودکان و روش‌های نوین و کارآمد برای سرگرم‌کردن و ایجاد اشتیاق و انگیزه در کودکان. شما هم اگر مدرس زبان هستید یا والدینی هستید که می‌خواهید از سنین کم زبان انگلیسی را به فرزندانتان آموزش بدهید، می‌توانید از این روش‌ها و یا هر روش خلاقانه و جذاب دیگری که می‌خواهید استفاده کنید.